Maraton Wrocław: biegli po trampki

Kiedy w 1983 roku Marek Danielak organizował pierwszy Maraton Ślężan (tak na początku nazywała się dolnośląska impreza),w Polsce panował stan wojenny, a w sklepach, cytując jednego z klasyków, "nie było niczego". Problemy w kraju nie mogły jednak przeszkodzić największym zapaleńcom biegania.

"Sport był świetną odskocznią od codziennych kłopotów - wspomina Jan Leśniak, emerytowany górnik z Wałbrzycha, należący do tzw. Złotej Czwórki (elitarnej grupy zawodników, którzy wystartowali we wszystkich 24 edycjach maratonu). - Zawsze lubiłem biegać i czołgi nie mogły mi w tym przeszkodzić. Człapał człowiek w tych polsportach i zapominał o całym bożym świecie".

Całusy za tenisówki

W czasach socjalizmu buty wałbrzyskiej firmy Polsport były w Polsce szczytem marzeń. Za żelazną kurtyną, czyli w krajach bloku wschodniego, poza zawodnikami z lekkoatletycznej kadry Polski nikt nie słyszał o kosmicznych technologiach Adidasa, Nike czy Reeboka, do których na Zachodzie swobodny dostęp miał każdy amator biegania.

W pierwszych Maratonach Ślężan w latach 80. nagrodami były tajwańskie tenisówki. Dziś kosztują kilkanaście złotych, ale wtedy warte były fortunę.

"Młodzi ludzie pewnie tego nie zrozumieją, ale by kupić trampki do biegania, trzeba było mieć znajomości - śmieje się Marek Musiał, drugi weteran maratonu, mieszkający w Bystrzycy Górnej. - Kiedy już kupiłem moje polsporty, poszedłem do szewca, aby mi je dodatkowo podkleił przy podeszwie. Dzięki temu wytrzymywały kilka lat. W takich butach przebiegłem kiedyś 100 km i nawet nie obtarłem nóg".

W pierwszych maratonach nagrodami były m.in. tajwańskie tenisówki z odrzutu. W dzisiejszych czasach ich cena nie przekraczałaby kilkunastu złotych. "Jeden Czechosłowak serdecznie mnie za nie wycałował. Nic dziwnego,wcześniej występował niemal boso" - tak Danielak ocenia sprzęt sąsiada zza południowej granicy.

Czereśnie zamiast batonów

Przez 10 lat trasa maratonu prowadziła z Sobótki do Wrocławia. Biegacze po drodze nie mogli liczyć na żadne wygody. W punktach kontrolnych dostawali zwykłą wodę z kranu. Banany czy pomarańcze były niedostępnym luksusem. Nie mówiąc już o batonach energetycznych. Pomysłowi Polacy inaczej radzili sobie z odżywianiem na trasie.

"Biegacze zatrzymywali się po drodze i jedli czereśnie w sadach. Mieszkańcy okolicznych wiosek nie robili z tego problemu. Nawet wystawiali ciasto i kompoty na stołach"- relacjonuje Marek Danielak.

Wszyscy starali się pomagać sportowcom amatorom. Dyżurni ruchu na kolei zatrzymywali pociągi, żeby uczestnicy zawodów mogli bez problemu przebiec przez tory. Z kolei milicjanci, a po zmianie ustroju policjanci prowadzili stawkę i pokazywali drogę liderom. No może nie zawsze dobrą drogę. W 1992 roku samochód policyjny pomylił trasę...

"Stróże prawa zapatrzyli się na karetkę na sygnale i pojechali krótszą drogą" - wspomina dyrektor maratonu. - Kiedy pierwsi zawodnicy zaczęli dobiegać do mety, jeden ze współpracowników poinformował mnie, że szykują się świetne wyniki. Jak się okazało, tamten maraton był o kilkaset metrów krótszy niż zwykle" - irytuje się Danielak.

Dla biegaczy poważnym problemem zawsze był majowy upał. Na szczęście o zdrowie maratończyków dbali strażacy, którzy polewali ich wodą z sikawek. Z kolei punkt odświeżania był zlokalizowany w miejscu obok... odkręconego hydrantu.

Biegaczy na trasie częstowano plackami, strażacy dla ochłody polewali ich wodą, a dróżnicy zatrzymywali pociągi, by maratończycy mogli przebiec.

Pięknie jest!

"Słońce w południe topiło asfalt na szosie i buty przyklejały się do drogi - wspomina Marek Musiał czasy, kiedy start maratonu był jeszcze w Sobótce. - To było irytujące. Za to jakie piękne widoki można było podziwiać po drodze. Wszystko kwitło. Cała trasa była żółta od rzepaku".

Na trasie z Sobótki do Wrocławia zawodnicy biegali przez pierwszych 10 lat, kolejnych 16 edycji maratonu odbyło się już we Wrocławiu. Obecnie cała trasa biegu prowadzi przez najpiękniejsze zakątki stolicy Dolnego Śląska. Co roku jest zresztą zmieniana, ze względu na remonty kolejnych ulic.

"Teraz biegnę dłużej niż przed laty, więc mogę podziwiać, jak pięknieje Wrocław. Chyba zostanę taryfiarzem, bo już znam wszystkie ulice" - żartuje Marek Musiał, który na razie prowadzi w Bystrzycy sklep z częściami do maszyn rolniczych.

Ksiądz ramię w ramię z lajkonikiem

Dla większości uczestników Maratonu Wrocławskiego najważniejszy jest sam udział w zawodach. Rywalizacja sportowa ustępuje miejsca dobrej zabawie. Dlatego na trasie pojawiają się coraz dziwniejsze postacie.

"Jednego razu biegło czterech facetów... w więziennych pasiakach, a w rękach trzymali kule z łańcuchami. Udawali braci Daltonów z komiksu o Lucky Luke'u - śmieje się Tadeusz Zacharewicz, od kilkunastu lat współorganizator maratonu. - Pamiętam też prawdziwą kompanię komandosów z Gliwic, startującą w mundurach i butach wojskowych. Ci to dopiero mieli ostrą zaprawę! W naszym maratonie biegł też zawodnik w piżamie szpitalnej, ksiądz, lajkonik z Krakowa oraz pewna dama w sukni z XIX wieku, machająca do kibiców parasolką".

W Maratonie Wrocławskim z roku na rok startuje coraz więcej uczestników. Namówienie do biegania coraz większej liczby ludzi to zresztą główny cel organizatorów imprezy. Pierwsze zawody w 1983 roku ukończyło zaledwie 131 śmiałków. W ostatnich latach biegło w nich po ok. 1500 osób. Rekordowy był ubiegłoroczny Hasco-Lek Maraton Wrocław - ukończyło go 2773 biegaczy.

Ktoś może powiedzieć, że w porównaniu z najsłynniejszymi biegami ulicznymi w Nowym Jorku, Londynie, Paryżu czy Berlinie to niewielka liczba. Tam startuje blisko 40 tysięcy ludzi. Pamiętajmy jednak, że np. w amerykańskim maratonie pula nagród wynosi 700 tysięcy dolarów, a we Wrocławiu zwycięzca otrzymuje około 10 tysięcy złotych. Pozostali zabierają do domów jeszcze skromniejsze nagrody, dyplomy, medale, drobne upominki i numer startowy na pamiatkę.

"Nigdy nie biegałem dla nagród - twierdzi Jan Leśniak. - Zawsze chciałem po prostu ukończyć bieg. To jest największa frajda. Mam nadzieję, że w kolejnym Maratonie Wrocławskim wystartuje wielu młodych ludzi i dzięki temu choć na moment oderwą się od komputerów. Przed monitorami kondycji nie nabiorą"- ostrzega nestor biegania.

Zwycięzcy Maratonu Wrocław

Rekordy Maratonu Wrocław:

• Kobiety: Halina Karnatsevicz - 2:37:27 (rok 2004)
• Mężczyźni: Władimir Tsiamchyk - 2:13:28 (rok 2002)

RW