Bieganie a alergia. Jak poradzić sobie z uczuleniem?

Pyłki roślin unoszą się w powietrzu niewinnie jak pręciki dmuchawców, ale atakują z wściekłością bezpańskich psów. Jeśli każdej wiosny ze zgrozą spoglądasz na kwitnącą roślinność, tym razem możesz odetchnąć z ulgą. Dzięki tym poradom, sprawisz, że alergia zostanie daleko w tyle.

Alergia pojawia się wiosną Getty Images
fot. Getty Images

Nic nie zapowiadało ataku. Początkowo po wyjściu na trening u Łukasza Krakowiaka wszystko było w porządku. „W pewnym momencie, około 7-8. kilometra, poczułem uporczywe swędzenie zewnętrznych stron dłoni. Przebiegłem jeszcze ok. 5 km, ale musiałem się zatrzymać. Kompletny brak siły. Po wejściu do domu zauważyłem obrzęk pod oczami, a chwilę później spuchła mi cała twarz. Następnie na całym ciele pojawiła się pokrzywka, zaczęły się problemy z oddychaniem, czułem też lekkie otępienie” – opisuje swoje objawy Łukasz.

Jeszcze nie wie, co go uczula: może to obrzęk naczynioruchowy, może choroba autoimmunologiczna. To zdarzenie zdopingowało go jednak do wizyty u alergologa. Biegaczka i studentka medycyny Martyna Zielińska już rozpoznała wroga. Jej zmorą są pyłki traw i lipy. Co roku boryka się z alergią, ale nie poddaje się. Przyjmuje leki antyhistaminowe, odczula się, unika biegania w pobliżu łąk i lipowych alejek.

Skąd się biorą alergie?

Zwykle zaczyna się od swędzenia i łzawienia oczu, cieknie z nosa, pojawia się uczucie obrzęku gardła. Alergeny drzew, bylin i traw wnikają ze zdwojoną siłą w poruszające się ciało, zasysane przez rozgrzany treningiem organizm. To my, biegacze, a nie bywalcy fitness klubów, siłowni i basenów jesteśmy szczególnie narażeni na wiosenny atak pyłków.

Dlaczego te niewinne i naturalne drobiny tak uprzykrzają życie? Wszystko z nudów. Twój system odpornościowy można porównać do wojska zbyt długo wałęsającego się bezczynnie po mieście. Po prostu nudzi mu się i z braku odwiecznych wrogów atakuje niewinnych cywilów ubranych w wojskowe stroje. Z alergią wziewną nie rodzimy się: może pojawić się w dowolnym okresie w życiu i tak samo niespodziewanie zniknąć. Ale jeśli objawy pojawiły się kolejnej wiosny, musisz nie tylko starać się łagodzić jej objawy, ale szybko udać się do alergologa.

Zamiast na prognozę pogody, zerknij na prognozę pylenia.

„Nieleczona alergia może przerodzić się z czasem w astmę oskrzelową” – ostrzega alergolog dr Jolanta Silska-Hałupka z Grupy Lux Med. Co ciekawe, na alergie wziewne częściej zapadają ludzie z miast niż mieszkańcy wsi, którzy od dzieciństwa stykają się z masą pyłków.

Jak się uodpornić na alergeny?

W pierwszej kolejności musisz zatem rozpoznać wroga, czyli dowiedzieć się, co tak naprawdę zaalarmowało Twój układ odpornościowy, i rozpocząć odczulanie. Odpowiedź dają testy, a odczulanie to jedyna metoda leczenia przyczynowego alergii.

„Obecnie mamy dwie metody odczulania: podskórną i doustną. Metoda podskórna polega na wstrzykiwaniu pod skórę zwiększanych stopniowo dawek preparatu z alergenem, który wywołał u Ciebie uczulenie. Natomiast metoda doustna to podawanie go pod język” – wyjaśnia dr Jolanta Silska-Hałupka.

Nie ukrywajmy – procedura odczulania z aplikowaniem alergenu pod skórę jest mocno uciążliwa. Musisz pojawiać się regularnie co 3 tygodnie przez rok lub dłużej w gabinecie i wydać ok. 300 zł na szczepionki lub odpuścić nieco wizyty zimą i jesienią, a skumulować zabiegi przed pyleniem. Zadziała?

Skuteczność odczulania zależy od stopnia zaawansowania choroby, od właściwego doboru szczepionki, skorelowanego z objawami u pacjenta, od jego systematyczności w procesie odczulania. Statystycznie najlepsze efekty uzyskuje się w odczulaniu na pyłki traw, drzew, bylicy oraz roztocza kurzu. Niektórzy pozbędą się alergii raz na zawsze, inni ograniczą uciążliwe objawy.

Dobre leki na alergie

No dobrze, a co z lekami antyhistaminowymi łagodzącymi katar i swędzące oczy: brać czy nie? Jak one wpływają na trening biegowy i wysiłek? Leki antyhistaminowe należy brać systematycznie i profilaktycznie na dwa tygodnie przed spodziewanym sezonem pylenia, najlepiej 30-60 minut przed treningiem.

„Odpowiednio dobrane przez alergologa dla pacjenta nie wpłyną negatywnie ani na trening, ani na wysiłek, gdyż leki najnowszej generacji pozbawione są takich wpływów” – uspokaja dr Silska-Hałupka. Leki nie spowodują braku objawów alergii, ale w odczuwalny sposób je zmniejszą.

Histamina jest substancją, która odpowiada za powstawanie większości (jeśli nie wszystkich) objawów alergii wziewnych. Występuje naturalnie u wszystkich ludzi, jednak u alergików uwalnia się w nadmiarze. Jej działanie niwelują właśnie leki przeciwalergiczne.

Odpowiednio dobrane leki na alergię nie wpływają na moc biegacza.

Jak przechytrzyć alergeny

Większość „poradników dla alergików” zaleca... unikanie alergenów. Niezłe odkrycie, co? Radzenie spragnionym wiosennego treningu biegaczom, by nie wychodzili z domu w czasie pylenia, jest jak powstrzymywanie koni w boksie startowym. Z drugiej strony, by odciąć się od alergenów, musielibyśmy biegać w stroju płetwonurka lub kombinezonie do skażeń chemicznych i jądrowych, ale nie o to przecież chodzi.

Ciekawe i proste patenty na to, jak nie dać złapać się pyłkom, zamieściliśmy w dalszej części artykułu. Na początek kieruj się prostą zasadą: nie pchaj się w paszczę lwa. Oczywiście trudno namierzyć i rozpoznać np. bylicę, ale jeśli uczulają Cię pyłki traw, nie biegaj po łące, tylko w mieście.

Widzisz w oddali zagajnik brzozowy? Zawróć. Proste. Nie unikniesz podrażnienia, ale zamiast smarków do pasa wystarczy, że przetrzesz raz czy dwa nos chusteczką. Jeśli wiesz, jakie pyłki Cię uczulają, zerknij do aktualizowanego regularnie kalendarza pylenia - znajdziesz je na wielu stronach internetowych. Nie podpowie Ci co do dnia, kiedy zacznie pylić brzoza, a kiedy bylica, bo raz wiosna może obudzić rośliny później, a raz nieco wcześniej. Do tego zwykle rośliny na zachodzie Polski pylą o tydzień-dwa wcześniej niż te na wschodzie. Najlepiej sprawdzaj bieżące komunikaty dla alergików o stężeniu pyłków w danej części kraju.

Alergie krzyżowe

Oprócz terminu pylenia sprawdź, które produkty mogą nasilać objawy uczulenia. Są to tzw. alergie krzyżowe. „Staraj się unikać określonego jedzenia, substancji, szczególnie w czasie intensywnego pylenia. Największa ilość alergenów znajduje się w surowych owocach i w pobliżu ich skórki” – wyjaśnia dietetyk sportowy Katarzyna Biłous. Ale uwaga – bywa, że alergie krzyżowe są mylone z jednoczesnym uczuleniem na kilka alergenów.

Trening łagodzi objawy alergii, a biegacze lepiej ją znoszą niż kanapowcy.

Lepsze mocne płuca

Na pocieszenie wiedz, że i tak biegacze lepiej znoszą okres pylenia od kanapowców. W niektórych wypadkach trening wręcz łagodzi nieprawidłowe reakcje układu odpornościowego. Dobra kondycja wypracowana dzięki bieganiu spowoduje, że zużyjesz o wiele mniej tlenu przy napadzie duszności, który wzmaga napięcie mięśni oddechowych. Wytrenowane mięśnie potrzebują po prostu mniej energii do pracy niż mięśnie słabe.

Trening bez kichania. Patenty na alergie

  • Po deszczu. Wiosenny deszcz to zbawienie dla alergików. Po deszczu pora dnia nie ma wpływu na stężenie pyłków, gdyż razem z kroplami na ziemię spadają alergeny. Wtedy powietrze jest stosunkowo czyste i przyjazne dla alergika.

  • Wybierz porę. Największe stężenie pyłków w powietrzu zaczyna się od mniej więcej godziny 12 i trwa do godziny 16, co nie zmienia faktu, że ok. 10 czy 18 też musisz liczyć się ze wzmożoną reakcją alergiczną. Całkiem przyjemnie biega się około g. 7- 8 rano lub pod wieczór (g. 19-21).

  • Załóż okulary. Gdy nie masz wady wzroku lub nie umiesz rozstać się ze szkłami kontaktowymi, bezwzględnie biegaj w okularach, najlepiej takich, które dobrze przylegają do twarzy, a nawet mają neoprenową gumkę wokół szkieł (jak gogle).

  • Bez kontaktu. Jeśli masz wadę wzroku, zrezygnuj z soczewek i załóż okulary korekcyjne. „Cząsteczki pyłków lubią osiadać na soczewkach, a z powodu bezpośredniego kontaktu z okiem zapalenie spojówek masz jak w banku” – mówi biegaczka Martyna Zielińska, która odczuła to na własnej skórze.

  • Susz wewnątrz. Podczas pory pylenia nie susz prania na zewnątrz, tylko w zamkniętych pomieszczeniach. Unikaj też otoczenia palaczy. Wywołane przez dym podrażnienie dróg oddechowych dodatkowo osłabia odporność śluzówek.

  • Szybkie mycie. Po treningu nie czekaj z wzięciem prysznica. Jak najszybciej dokładnie umyj najpierw włosy, a potem twarz. Twarz należy umyć bardzo ostrożnie, żeby nie nalać sobie wody ze zmywanymi alergenami do oczu i nosa. Dla układu odpornościowego nawet małe ilości pyłków uruchamiają mechanizmy obronne i mogą dopaść Cię w myciu.

  • Czysty urlop. Nadmorskie kurorty uchodzą za idealne cele podróży dla alergików, tak samo jak góry. Stężenie pyłków już na wysokości 600 -700 m n.p.m. jest wyraźnie niższe niż na nizinach dominujących w Polsce. Im wyżej, tym lepiej.

Co nas uczula?

Bylica

Wysokie stężenie: lipiec, sierpień.

Co doczula: Pyłki tej z pozoru niewinnej rośliny znajdują się obok brzozy i traw w grupie najczęściej i najdotkliwiej uczulających. Pyłki bylicy wchodzą w reakcje krzyżowe z grochem, orzechami ziemnymi i koprem. Gotowanie produktów łagodzi ich alergiczność.

Mocno doczula:

  • Anyż
  • Surowa marchew
  • Seler

Leszczyna

Wysokie stężenie: marzec.

Co doczula: na liście podejrzanych znajdują się głównie orzechy, bez podziału na ich odmianę. Uważać trzeba także na owoce pestkowe: jabłka, gruszki, brzoskwinie. Powstaje wtedy tzw. zespół alergii błony śluzowej jamy ustnej.

Mocno doczula:

  • Orzechy laskowe
  • Jabłko

Zboża

Wysokie stężenie: koniec maja, czerwiec.

Co doczula: owoce pestkowe: jabłko, gruszka, śliwka, brzoskwinia, cytrusy. Także warzywa: seler, cebula, kiełki. Czasem, jak w przypadku traw, uczula mąka: żytnia, z pszenicy, owsa. Ze zbóż mocno alergizują pyłki żyta.

Mocno doczula:

  • Ryż
  • Surowy pomidor
  • Melon
  • Kiwi

Brzoza

Wysokie stężenie: koniec kwietnia, maj.

Co doczula: śliwka, brzoskwinia, morela, wiśnia, czereśnia. Owoce: banan, liczi, mango, pomarańcza. Ponadto: soja, anyż, mak, papryka, pieprz, kminek, kolendra, orzechy, nasiona słonecznika i sezamu, pomidor. Doczulać może przyprawa curry i marchew.

Mocno doczula:

  • Jabłko
  • Gruszka
  • Kiwi
  • Seler

Trawy polne

Wysokie stężenie: od maja do lipca.

Co doczula: uwaga na arbuza. Możliwe, że reakcję alergiczną nasilą owoce pestkowe: jabłko, gruszka, śliwka, brzoskwinia. Do tego warzywa: seler, cebula, kiełki. Czasem mąki: żytnia, z pszenicy, owsa. Poza spożywką obserwuje się u niektórych wrażliwość na lateks.

Mocno doczula:

  • Ryż surowy
  • Pomidor
  • Melon
  • Kiwi

Na temat alergii i biegania piszemy również w tych artykułach:

RW 05/2015

REKLAMA
}