Sezon grypowy. Jak zapobiegać i leczyć przeziębienie?

Chociaż teoretycznie przy grypie możliwe są powikłania, u ludzi dorosłych i ogólnie zdrowych zdarzają się one niezmiernie rzadko. Jeśli więc nie masz żadnych przewlekłych chorób, nie musisz się za bardzo przejmować. Z naciskiem na określenie "za bardzo".

W gruncie rzeczy nie musisz też zastanawiać się, czy to, co Cię zaatakowało, to grypa czy przeziębienie. Choć objawy nieco się różnią, to sposób leczenia już niespecjalnie. Bo obie choroby są infekcjami wirusowymi, a leków przeciwwirusowych używa się tylko w wyjątkowych przypadkach, by nie stało się z nimi to, co z antybiotykami. Powszechność użycia antybiotyków doprowadziła do tego, że pojawiły się szczepy odporne na działanie większości z nich. Dlatego w arsenale środków pozostają tylko leki, które nie tyle leczą, co łagodzą objawy.

Jednak, jak mówi stare i wyświechtane, ale nadal aktualne powiedzonko: lepiej zapobiegać niż leczyć. Dlatego przede wszystkim staraj się zwiększyć odporność, tak żeby wirusy nie wytrzymały starcia z Twoim układem immunologicznym.

Oto Twoja antygrypowa linia Maginota

Bieganie

Umiarkowany wysiłek wzmacnia organizm. Jeśli biegasz regularnie, Twój organizm jest silniejszy, bo zwiększa się w nim liczba leukocytów, których głównym zadaniem jest walka z patogenami, takimi jak wirusy czy bakterie. Dr Bruce Barret z University of Wisconsin sprawdził to eksperymentalnie i potwierdza: regularna, codzienna aktywność fizyczna, np. bieganie, pływanie lub jazda na rowerze, zmniejsza ryzyko zachorowania o 30-40%.

Musisz jednak pamiętać o tym, że zasada ta obowiązuje tylko wtedy, gdy nie przeciążasz organizmu. Kiedy biegasz wyjątkowo intensywnie, zwłaszcza gdy startujesz w zawodach, np. w maratonie, poziom hormonów stresu podnosi się tak wysoko, że przez ok. 72 godziny jesteś bardziej podatny na infekcje, w tym także dróg oddechowych. Wtedy musisz zachować szczególną ostrożność. Najlepiej jeśli będziesz unikał skupisk ludzkich i jak najwięcej odpoczywał.

Witamina C

Chroni tylko intensywnie trenujących! Chociaż metaanaliza wielu badań naukowych, przeprowadzona przez uczonych z Cocrane Collaboration, nie potwierdziła powtarzanej przez lata zasady, jakoby wit. C chroniła przed grypą, to jest jeden wyjątek. Wszystko wskazuje na to, że ludzie wysportowani, intensywnie trenujący, którzy biorą wit. C, chorują rzadziej niż równie mocno trenujący, ale niezażywający tej witaminy. Uczeni zauważyli także, że przyjmowanie wit. C podczas choroby w dawce 1000 mg nieznacznie skraca jej czas: u dorosłych średnio było to 8%, a u dzieci 18%.

Izotoniki

Uzupełnienie elektrolitów podnosi odporność. Napoje izotoniczne nie tylko pomagają ciału szybko wrócić do formy po ciężkim treningu, ale mogą też ochronić Cię przed niektórymi szczepami grypy. Na łamach "International Journal of Sport Nutrition" przedstawiono wyniki badań, którym poddano triathlonistów. U tych zawodników, którzy podczas intensywnych treningów wypijali co kwadrans ok. 250 ml napojów izotonicznych, odporność wyraźnie się poprawiła.

Przypuszcza się, że dodatkowa dawka węglowodanów zawartych w izotonikach może ograniczać ilość wydzielającego się podczas wysiłku fizycznego kortyzolu – hormonu stresu, który osłabia działanie układu immunologicznego.

Czosnek

Czosnek jest naturalnym antybiotykiem. Kiedy poczujesz w gardle charakterystyczne drapanie, zmiażdż ząbek czosnku, rozsmaruj na kromce chleba z masłem i zjedz. Nie musisz popijać mlekiem z miodem. Czosnek ma bowiem fantastyczne właściwości antywirusowe i antybakteryjne, chroniąc skutecznie przed infekcjami. Jeśli gardło jeszcze Cię nie boli, możesz także zastosować mniej drastyczną metodę.

Już kilka ząbków wrzuconych do zupy czy innych potraw wydatnie zwiększa Twoje szanse na odparcie ataku przeziębienia lub grypy. Główny składnik aktywny czosnku to allicyna – sulfotlenek nadający mu nieprzyjemny zapach. W czosnku znajdziesz też związki siarki wzmacniające reakcję immunologiczną. Jeśli martwi Cię niezbyt przyjemny zapach z ust, możesz go złagodzić, pijąc podczas posiłków sok pomidorowy – zawarte w nim kwasy poradzą sobie z tym problemem.

Papryka i pieprz

Ostre przyprawy wzmacniają odporność. Myszy, które otrzymywały codziennie dawkę kapsaicyny – alkaloidu odpowiedzialnego za ostry smak papryki (szczególnie jej najostrzejsze odmiany: jalapeño, chili itp.) – miały po 3 tygodniach obserwacji 3 razy więcej limfocytów B niż myszy, które karmiono normalnie. Dodatkowa korzyść z jedzenia papryki jest taka, że oprócz kapsaicyny zawiera też ona sporo witaminy C, o której właściwościach ochronnych pisaliśmy wyżej.

Sen

Jeżeli musisz spać krócej, żeby zdążyć na trening, w sezonie grypowym lepiej go sobie odpuść. Jak wynika z badań University of California, skrócenie snu o 40% osłabia układ odpornościowy aż o połowę. Jak to wyliczono? O tyle właśnie spadła liczba komórek NK, odpowiedzialnych za walkę z wirusami. Idealna dawka snu to 7-8 godzin. Tyle właśnie musisz spać. Codziennie.

Nie łudź się, że można wyspać się na zapas lub odespać tydzień zarwanych nocy sobotnio-niedzielnym wylegiwaniem się do południa. Nie można. A jeśli już zarwiesz noc, straconego snu szukaj, nie śpiąc dłużej, lecz wcześniej kładąc się spać. W przeciwnym wypadku rozregulujesz sobie zegar biologiczny i następnej nocy znowu będzie Ci trudno zasnąć.

Seks

Seks dwa razy w tygodniu chroni przed grypą. Uczeni z Uniwersytetu Wilkes w Pensylwanii odkryli, że uprawianie seksu poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego o 30%, o tyle bowiem rośnie poziom immunoglobulin A – pierwszej linii obrony organizmu przed infekcjami wirusowymi.

Naukowcy podejrzewają, że dzieje się tak, ponieważ osoby aktywne seksualnie są wystawione na działanie większej liczby zarazków – nie bój się, niekoniecznie tych groźnych czy choćby dokuczliwych. Organizm reaguje na ich obecność zwiększoną produkcją odpowiednich antygenów, dzięki czemu, gdy u bram Twojego organizmu (czyli na śluzówkach) pojawiają się te groźne, Twoje "wojska" są już weteranami, którzy nie tracą głowy pod ostrzałem.

Leczenie przeziębienia, czyli jak zakręcić cieknący nos

Nie zawsze uda się uniknąć infekcji, ale można poprawić sobie samopoczucie, walcząc z najbardziej uciążliwymi objawami.  

Katar

Gdy masz zapchany nos, sięgnij po krople lub spray z ksylometazolinem. Obkurczy on śluzówkę i zmniejszy ilość wydzieliny. Uwaga! Nie stosuj dłużej niż 3 dni, bo możesz się uzależnić. Jeśli nos nie jest zapchany, ale stale cieknie Ci z niego rzadki płyn, sięgnij po preparaty antyhistaminowe dla alergików – wysięk się zmniejszy. Tylko uwaga: możesz być senny.

Kaszel

Na suchy, drażniący kaszel sięgnij po któryś z leków zawierających dextrometorfan (np. acodin), który hamuje odruch kaszlu już w 15-30 minut od podania i działa nawet przez 6 godzin. Tylko pamiętaj, dextrometorfan w nadmiarze ma działanie narkotyczne.

Gorączka. Gdy masz gorączkę, zrezygnuj z treningu. Nie bój się utraty formy. Badania wykazały, że dopiero po 10 dniach przerwy w treningu Twoja wydolność zauważalnie się obniża. Przy krótszej przerwie łatwo Ci będzie wrócić do formy. Na pewno łatwiej niż wtedy, gdy przez zlekceważenie gorączki pogorszysz swój stan.

Skoro już zostałeś w domu, pamiętaj, że nie każda podwyższona temperatura jest zła. Wg zaleceń Mayo Clinic, jeśli gorączka nie przekracza 38,9°C, lepiej jej nie zbijaj. Organizm w ten sposób walczy z wirusami. Jednak jeśli masz 39°C i więcej, weź paracetamol lub ibuprofen. Jeżeli po wzięciu leków gorączka nie spadnie albo utrzymuje się dłużej niż 3 dni, idź do lekarza.

Ból gardła

Najczęściej nie jest spowodowany bakteriami, więc nie ma sensu leczyć się samodzielnie antybiotykiem. Ból to ból, więc zamiast kupować specjalne środki na gardło, możesz sięgnąć po uniwersalne tabletki przeciwbólowe, np. paracetamol lub ibuprofen.

Pamiętaj!

• Jeśli z powodu choroby opuściłeś kilka treningów, nie próbuj ich później "nadrobić", wciskając je na siłę między inne, zaplanowane treningi.

• Po dużym wysiłku, np. po maratonie, Twój przez trzy doby jesteś bardziej narażony na złapanie infekcji

Jeśli nadal czujesz się niepewnie, przeczytaj też:

• Wzmocnij odporność. Jak trenować i nie chorować?

• Jak uniknąć przeziębienia? Sposoby na wzmocnienie odporności

• Medycyna naturalna: 5 metod leczenia alternatywnego

RW 11/2013